غروب آفتابِ پنبه در منطقه ترشیز
تاریخ انتشار: ۱۶ مهر ۱۳۹۹ | کد خبر: ۲۹۵۵۴۵۳۹
کشت پنبه در روزگار اوج نه تنها ۱۰ هزار هکتار از کشتزارهای منطقه ترشیز را به خود اختصاص می‌داد بلکه پنبه‌کاران نمونه کشوری از این خطه بالاترین میزان عملکرد را به نام خود ثبت می‌کردند.
همین توانمندی باعث شد تنها کارخانه لنترگیری شرق کشور در کاشمر فعال شود و ظرف سالهای نخست دهه ۶۰ کشاورزان ترشیزی را مصمم به راه‌اندازی کارخانه نساجی کند.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!
اما ظرف سالهای پس از آن شرایط به گونه‌ای پیش رفت که کشت و کار پنبه در شهرستانهای کاشمر، خلیل‌آباد و بردسکن دچار رکودی شدید شد تا آنجا که دیگر کشاورز دست و دلش به کاشت پنبه نمی‌رود، صنعت، چشم انتظار محصول پنبه نیست و روزگار طلای سفید (پنبه) در این خطه تیره و تار شده است.
کم آبی و قیمت پایین پنبه از مهمترین دلایلی است که کشاورزان را وادار به کنار گذاشتن کشت پنبه در منطقه کرده است همچنین هزینه بالا و کارگر کم،
بی‌توجهی و عدم حمایت از این محصول، و افزایش قیمت کمباین از دیگر دلایلی است که موجب شده اراضی زیر کشت پنبه در منطقه خلیل آباد، بردسکن و کاشمر جای خود را به باغات انگور و پسته دهد.
همچنین دولت از تعیین نرخ متناسب برای خرید پنبه حمایت نکرده است و می بینیم هر کیلوگرم پنبه وارداتی ۱.۶ دلار ارزش دارد که با دلار ۲۸ هزار تومانی۴۵ هزار تومان قیمت پیدا می‌کند اما نرخ هر کیلوگرم وش پنبه ۹ هزار تومان توسط دلالان خریداری می‌شود حال آن که این نرخ نباید کمتر از ۱۲ هزار تومان باشد.
گلایه‌های پنبه‌کاران
قربانعلی اسدی پنبه‌کار نمونه کشور در سال ۷۴ در این زمینه به خبرنگار ایرنا گفت: کشت پنبه دیگر برایم اقتصادی نیست.
او که الان هم بخش کوچکی از اراضی خود را به اصرار مسوولان با توجه به تجربه کشت این محصول در سالهای قبل، پنبه کاشته است افزود: کشاورز به سمت کشت محصولی می رود که برای او صرفه اقتصادی داشته باشد لذا در سالهای اخیر در اراضی ام پسته کاری کرده ام و با نظارت کارشناسان جهاد کشاورزی در بردسکن مزرعه الگویی را نیز زیر کشت پنبه برده‌ام اما قیمت پنبه پاسخگوی هزینه ها نیست.
وی ادامه داد: کرونا باعث شده برای برداشت محصول هم دچار مشکل باشیم از یک طرف مکانیزاسیون برداشت وجود ندارد و کارگر هم این روزها کم است و تازه اگر هم کارگری باشد باتوجه به این که فصل برداشت زعفران و پنبه تقریبا همزمان است کارگر ترجیح می دهد به جمع آوری گل زعفران برود که هم کم زحمت تر است هم عایدی بیشتری دارد.
او اضافه کرد: اگر نیاز به افزایش سطح زیرکشت پنبه هست باید دولت برای حمایت از کشاورز کود و نهاده های کشاورزی با قیمت مناسب و بذر مرغوب به کشاورز بدهد و خرید محصول آنها را تضمین کند.
محمد حسین عبدالله زاده هم که پنبه کار نمونه کشور در سال ۷۲ و اهل خلیل آباد است نیز از سیاه بودن روزگار طلای سفید گله دارد.
او افزود: در گذشته پنبه کاری در خلیل آباد فراوان بود و خود من آب سه چاه موتور آب را در ۴۰ هکتار اراضی پنبه مصرف می کردم اما الان جای اراضی پنبه را به باغات انگور و پسته داده ام.
وی ادامه داد: در هرهکتاراراضی زیرکشت پنبه در بهترین حالت سه تن پنبه به دست می‌آید حال آن که میانگین تولید انگور در این منطقه در هر هکتار ۲۵ تن است.
او اضافه کرد: امسال هر کیلو پنبه را هشت تا ۹ هزارتومان از کشاورزان می خرند و کشاورز با کشت پنبه متضرر می شود.
بذر مرغوب، مساله اساسی
امروزه تقریباً در تمام کشورهای تولید کننده پنبه از بذور دلینته استفاده می‌شود زیرا استفاده از این نوع بذور نه تنها باعث ۵۰ درصد کاهش مصرف بذر می‌شود بلکه موجب کاهش هزینه تولید هم می‌گردد و با فراهم شدن امکان ضدعفونی و غنی سازی بذور ، موجب افزایش عملکرد در واحد سطح نیز به مقدار قابل ملاحظه ای یعنی حدود ۲۰ درصد افزایش می یابد.
مسوول اتحادیه پنبه کاشمر گفت: این اتحادیه در سالهای ۶۹ و ۷۰ تعداد ۷۳۷ عضو داشته و سه دستگاه کمباین این شرکت در اختیار کشاورزان بوده است اما به دلیل عدم حمایت از کشاورزان و نبود بذر مرغوب و کمبود آب و قیمت پایین این محصول، کشت پنبه در منطقه از بین رفت.
محمد دولتخواه افزود: پس از دوران طلایی پنبه در سالهای ۷۲ و ۷۳ سالهاست که در مورد پنبه اتفاق خاصی نیفتاده است حال آن‌که تصمیم گیران برای رونق مجدد باید در نخستین اقدام بذر مرغوب در اختیار کشاورزان قرار دهند.
وی ادامه داد: در گذشته تعاونی، به‌موقع بذر پنبه مرغوب و کود و سم مناسب را به دست کشاورزان می‌رساند به طوری که ۳۲ شهرستان کشور از بذر منطقه ترشیز استفاده می کردند اما انحصار تولید بذر و مدیریت از اتحادیه گرفته شد و اینک کشاورز بذر پنبه را از تاجر می‌خرد و بذر و کود را با قیمتهای نجومی از بازار آزاد تهیه می‌کند و همین باعث می شود کیفیت پنبه تولیدی خوب و یک دست نباشد.
مسوول اتحادیه پنبه کاشمر گفت: وقتی زراعت دیگری درآمد بهتری داشته باشد کشاورز به سراغ پنبه نمی‌رود لذا مثل سالهای گذشته آنها به سمت محصول پسته رفتند.
دولتخواه افزود: امروز کشاورز با افزایش قیمت نهاده‌ها جرات نمی‌کند هیچ محصولی بکارد زیرا سم و کود گران است، کمباین به ازای هر هکتار مبلغ قابل توجهی دریافت می کند و از پارسال تا امسال همه کالاها سه تاچهار برابر گران شده است اما پنبه فقط دو هزار تومان گران تر شده و این به ضرر کشاورز است و حالا مثل قدیم کسی پنبه نمی کارد.
وی ادامه داد: دولت باید مثل پدر از کشاورزان حمایت کند و برای حمایت از تولید داخلی مجوز صادرات پنبه را ندهد و کود و سم با قیمت مناسب در اختیار آنان قرار دهد.
صنعت نساجی در جغرافیای پنبه
پنبه باید یا در داخل تولید شود یا باید از تولید کننده های خارجی محصول پنبه خریداری گردد تا با تامین خوراک کارخانه‌های نساجی چرخ این کارخانه ها بچرخد. این یک زنجیره تولید است که شروع آن از بخش کشاورزی است و به صنعت ختم می‌شود.
وقتی پنبه در داخل کم تولید شود کارخانه‌های نساجی مجبورند ماده اولیه خود را با قیمت بالا از خارج تامین کنند که با توجه به بالا رفتن قیمت ارز، چرخ این کارخانه ها نمی‌چرخد و برای مصرف کننده پوشاک گران تمام می‌شود.
عضو هیات مدیره کارخانه نساجی کاشمر گفت: اقتصاد کشاورز و کشاورزی و فعالان بخش خصوصی به گونه ای است که نمی توان با تصمیم‌گیری سلیقه‌ای آن را از بین برد و بعد دوباره به سراغ آنها رفت و از آنان خواست مجری طرح های ما باشند.
مجتبی صمیمی با بیان این که در کشاورزی و اقتصاد خُرد اعتماد رفته سخت بر می گردد افزود: محصول را کشاورز تهیه می‌کند اما زیان قیمت پایین آن و بالا رفتن نرخ کود و سم و افزایش هزینه تولید آن از جیب دولت کسر نمی شود در واقع کشاورزان با واسطه منابع دولت را تامین می‌کنند اما مسوولان آنها را رها می‌کنند.
وی ادامه داد: در صنعت نساجی نمی توانیم جزیره‌ای تصمیم بگیریم زیرا یک زنجیره در این صنعت هست و اگر ما بذر مرغوب بدهیم اما در ادامه از کشاورز حمایت نکنیم مشکل حل نمی شود . اگر بذر خوب بدهیم اما سم خوب ندهیم مشکل باز هم وجود دارد و اگر فناوری برداشت ندهیم و هزینه تولید بالا برود کشاورز دیگر پنبه نمی کارد. سپس اگر کارخانه پنبه پاک کنی فرسوده باشد و محصول پنبه خوبی به صنعت نساجی عرضه نکند چرخه، باز هم معیوب است.
عضو هیات مدیره کارخانه نساجی کاشمر گفت: در اقتصاد آزاد نمی توان کشاورز و صنعت را مقصر دانست زیرا کشاورز و صنعت هر دو بنگاه اقتصادی اند و خیریه نیستند. اگر به صنعت یارانه داده شود برای خط تولید می صرفد اگر کشاورز پنبه ای بکارد از پنبه داخلی استفاده کند ولی وقتی می تواند از سایر کشورها پنبه را با کیفیت بهتر و ارزان تر تهیه کند دلیلی ندارد پنبه داخلی را بخرد.
صمیمی افزود: متاسفانه زمانی که پنبه داخلی با قیمت ارز نمی تواند همراه شود به صنعت زور می گوییم و یا برعکس وقتی واردات، هزینه بر است به کشاورز زور می‌گوییم.
وی ادامه داد: مدیریت آتش‌نشانی مصداق بارز تصمیم گیری در بخش صنعت و کشاورزی و اقتصاد است یعنی اگر صدایی بلند شود مدیران فقط آب می ریزند اگرچه ممکن است سقفی خراب شود.
عضو هیات مدیره کارخانه نساجی کاشمر گفت: در حوزه حمایت از پنبه، کاری نشده است به طوری که در فصل برداشت محصول کشاورز_به عنوان ضعیف ترین حلقه_ مجوز واردات داده می‌شود و نابودی این صنعت را به دلیل بروز مشکلات از تورم تا افزایش هزینه‌ها به چشم می‌بینیم.
صمیمی افزود: شرکت نساجی به عنوان معین اقتصادی منطقه در راستای افزایش سطح زیرکشت پنبه در منطقه ترشیز اقدام نموده اما به رغم چندین بار جلسات و طرح موضوع در ستاد رفع موانع تولید،صندوق توسعه ملی پس از گذشت دو سال هنوز برای پرداخت مبلغی جهت سرمایه درگردش این شرکت موافقت نکرده است مضاف براین که اگر هم الان موافقت کند دردی از این صنعت را دوا نمی کند زیرا ما شاهد چند برابر شدن نرخ ارز هستیم و هزینه تولیدمان بالا رفته است.
وی تاکید کرد : در این زنجیره باید از مبدا مشکلات را حل کرد تا به مقصد برسیم و باید دو وزارت جهاد کشاورزی و صنعت برای نجات پنبه چاره‌اندیشی کنند تا هم از کشاورز حمایت شود و هم از صنایع نساجی.
مجری طرح پنبه وزارت جهاد کشاورزی اما به خبرنگار ایرنا گفت: مساله مهمی که در پنبه اتفاق افتاده این است که وضعیت اقتصادی آن بهتر شده به واسطه ارزشی است که برای ارز پیش آمده و هزینه واردات بیشتر شده لذا قیمت پنبه داخلی افزایش یافته است.
ابراهیم هزارجریبی افزود: اگر چه ما هم وظیفه داریم حمایتهای عمومی را در حوزه نهاده‌ها داشته باشیم که در این راستا بذر با کیفیت و دلینته و ضدعفونی شده را از سال گذشته در اختیار پنبه‌کاران گذاشته ایم.
وی ادامه داد: در کاشمر کارخانه دلینته وجود دارد که پس از سالها آغاز به کار کرده و بذرها را دلینته می کند و در اختیار کشاورزان قرار می‌دهد.
مجری طرح پنبه وزارت جهاد کشاورزی گفت: اقدامات آموزشی و سایت‌های الگویی ترویجی در حوزه تغدیه و گیاه پزشکی هم در دستور کار است .
هزار جریبی افزود: در حوزه سیاستهای حمایتی و تعرفه واردات هنوز جهت حمایت از محصول پنبه اقدامی نشده است البته هماهنگی با صنعت شده که پنبه داخلی به موقع خریداری شود.
وی ادامه داد: مساله عمومی در خصوص کشت پنبه این است که هزینه بالاست و کارگر کم لذا توسعه کشت مکانیزه این محصول در دست است.
مجری طرح پنبه وزارت جهاد کشاورزی با بیان این که قیمت کمباین وارداتی بالاست گفت: از شرکتهای نساجی خواسته‌ایم که در این حوزه به ما کمک کنند و در حال حاضر دو کمباین در مرحله ورود به کشور است و برخی کمباین‌های قدیمی که سالها کنار گذاشته شده بودند وارد چرخه شده اند.
هزار جریبی افزود: همچنین با هماهنگی کارخانه کمباین سازی تاکا چهار کمباین قوزه چین تولید شده است و در صورت تقاضا این کارخانه می تواند به تعداد بیشتر تولید کند تا هزینه برداشت با استفاده از مکانیزاسیون کاهش یابد.
وی ادامه داد: افزایش پنبه به عنوان الگوی کشت در اولویت قرار گرفته است و پیش بینی می کنیم امسال از ۹۸ هزار هکتار کاشته شده شاهد رشد تولید باشیم زیرا این محصول در برنامه حمایت ماست و جایگزین محصول برنج در گلستان است و در این راستا باید هماهنگیهایی در زمینه خرید محصول و افزایش مکانیزاسیون صورت گیرد.
مجری طرح پنبه وزارت جهاد کشاورزی گفت: منطقه کاشمر جز مناطق پیشنهادی کشت پنبه است و با استفاده از سیستم‌های آبیاری کم فشار و قطره‌ای می‌توان بهره‌وری این محصول را بالا برد همچنین رقمهای زودرس معرفی شده است و در حال تولید و تکثیر بذر هستیم که دو تا سه برابر، طول آبیاری را کمتر و مصرف آب را کاهش می‌دهد.
با توجه به این که پنبه قابلیت استفاده در بخش‌های مختلف صنعت را دارد. به همین دلیل در کشورهای توسعه‌یافته توجه زیادی به این محصول می‌شود.
کارشناسان معتقدند پنبه محصولی راهبردی است و اگر سه نیاز اصلی انسان را غذا، پوشاک و مسکن بدانیم پنبه می تواند به یکی از نیازهای اساسی ما پاسخ دهد زیرا ماده اولیه کارخانه‌های نساجی است که با تبدیل پنبه به نخ، این محصول در تولید پوشاک مورد استفاده قرار می‌گیرد این در حالی است که در یکی دو دهه قبل با بی‌توجهی و عدم حمایت از این محصول، کشت پنبه به حاشیه رفت اما وزارت جهاد کشاورزی، چند سالی است که برای افزایش سطح زیرکشت برنامه‌ریزی‌هایی کرده است هر چند هنوز پنبه تولیدی در کشور ناتوان از تامین نیاز کارخانه‌های نساجی است.
البته از پارسال با برگزاری همایش پنبه به همت کارخانه نساجی مدرس کاشمر به عنوان معین اقتصادی شهر کاشمر و بخش شش‌طراز خلیل‌آباد و با برنامه‌ریزی‌های وزارت جهاد کشاورزی و در اولویت قراردادن موضوع کشت پنبه، به عنوان یک محصول راهبردی در کشور، شاهد افزایش تدریجی اراضی زیرکشت این محصول در منطقه ترشیز هستیم که البته هنوز با وضعیت ایده‌آل و رسیدن به خودکفایی در پنبه راه درازی در پیش داریم.
برچسب‌ها پنبه کاشمرمنبع: ایرنا
کلیدواژه: پنبه کاشمر پنبه کاشمر اخبار کنکور مجری طرح پنبه وزارت جهاد کشاورزی کارخانه های نساجی کارخانه نساجی پنبه در منطقه هزینه تولید منطقه ترشیز کشت پنبه هزار تومان پنبه داخلی محصول پنبه کارخانه ها بذر مرغوب خلیل آباد کاشمر گفت پنبه کار
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.irna.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «ایرنا» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۲۹۵۵۴۵۳۹ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
تپش دانش بومی در قلب خودروی ایرانی
از همین رو هم کشور ایران در بحث خودروهای توان بالا مانند خودروهای شاسی‌بلند هنوز وابستگی صددرصدی دارد. این وابستگی موجب می‌شود هرساله مقادیر زیادی ارز از کشور خارج تا محصول مورد نیاز تامین شود. هرچند که این همه ماجرا نیست و پس از وارد شدن محصول، خدمات پس از فروش آن و همچنین خرید قطعات اضافی آن نیز خود به طور جداگانه موجب ارزبری از کشور است. از همین رو داشتن دانش فنی و موفق شدن در تجاری‌سازی چنین محصولی، می‌تواند کمک شایانی به اقتصاد کشور کند، همچنین کیفیت قوای محرکه خودروها را تا حد مطلوب توسعه دهد و بهینه‌سازی کند. بعدازظهر چهارشنبه هفته گذشته(پنجم اردیبهشت ۱۴۰۳) پژوهشگاه شهید رضایی دانشگاه صنعتی شریف میزبان معاون علمی، فناوری و اقتصاد دانش‌بنیان رئیس‌جمهور در مراسم رونمایی از محصولی مهم و راهبردی در کشور بود. موتور شش سیلندر بنزینی خورجینی، محصولی که برای اولین بار در یک شرکت فناور ایرانی تولید شده و اکنون دانش فنی ساخت آن بومی‌سازی شده است. در گفت‌وگو با دکتر میثم فرج‌الهی، رئیس مرکز طرح‌های کلان و پیشران معاونت علمی و فناوری و اقتصاد دانش‌بنیان ریاست جمهوری، اهمیت این دستاورد را بررسی کرده‌ایم.موتور شش سیلندر بنزینی که روز چهارشنبه از آن رونمایی شد در یک شرکت فناور تولید شده است. متخصصان این شرکت پس از بررسی حدود ۱۳۰ نمونه از مدل‌های مختلف موتور در دنیا و طی کردن مراحل مهندسی معکوس موفق به کسب دانش فنی لازم جهت تولید این موتور شده‌اند.حجم این موتور۴۰۰۰سی‌سی است که مناسب برای استفاده در خودروهای باری (پیکاپ)، بیراهه‌نورد (آفرود)، خودروهای شاسی‌بلند (اس‌یووی) و خودرهای خدمات‌رسان است. دکتر میثم فرج‌الهی، در رابطه با اهمیت تولید چنین محصولی توضیح می‌دهد: «ما در بحث خودروهای توان بالای شاسی‌بلند و باری وابستگی صددرصد داریم. همچنین بخش تحقیق‌وتوسعه در این حوزه تقریبا فعالیت چشمگیری ندارد و چون قوای محرکه‌ای نداریم، پس امکان توسعه آن هم وجود ندارد.» وی در ادامه تشریح می‌کند: «اگر این فناوری را داشته باشیم هم می‌توانیم مانع ارزبری از کشور شویم و هم خودمان خودروهای‌مان را توسعه دهیم. الان مشاهده می‌کنید که خودروهای باری در کشور یا صددرصد خارجی است یا سال ساخت‌شان به ۲۰ تا ۳۰ سال پیش برمی‌گردد؛ چون قوای محرکه نداریم و وابسته هستیم.» در صورت داشتن دانش تولید قوای محرکه، در کنار خود محصول، بازار بسیار خوبی هم برای قطعه‌سازان و دیگر شرکتهای دانش‌بنیان فراهم می‌شود که خودشان بتوانند قطعات مورد نیاز را بسازند.
۴ سال تلاش متخصصان ایرانی برای دستیابی به دانش فنی
موتورهای حجم بالا یعنی موتورهایی که حجم‌شان بالای ۲۰۰۰ سی‌سی است تا قبل از این در کشور تولید نشده بودند و همگی با واردات تأمین می‌شدند. این موضوع هم برای خودروهای تجاری و هم برای خودروهای نظامی صادق است. هدف پروژه‌ای که این شرکت فناور با حمایت و پشتیبانی مجموعه جهاد سازندگی غدیر و پژوهشگاه شهید رضایی دانشگاه صنعتی شریف آغاز کرده دسترسی به دانش فنی تولید چنین موتورهایی بوده است. حالا برای نخستین بار در کشور یک موتور شش سیلندر ۴۰۰۰سی‌سی بنزینی خورجینی تولید و روشن شده است. اصطلاح خورجینی برای موتورها به این معنی است که بلوک این موتور به صورت وی‌شکل (V) است. دکتر فرج‌الهی در ادامه با اشاره به مشخصات فنی این محصول، بیان می‌کند: «این پروژه دو بخش دارد؛ بخش اول بخش مکانیکی کار است که شامل قطعات اصلی مثل بلوک و میل‌لنگ و شاتون می‌شود. بخش بعدی قسمت کنترل است که به آن ئی‌سی‌یو می‌گویند. نمونه اولیه این بخش هم آماده شده است، یعنی می‌تواند موتور را روشن کند و گاز بدهد اما هنوز تا بهینه‌سازی و اینکه بتواند استانداردها را هم بگیرد گام‌های دیگری مانده است.» رئیس مرکز طرح‌های کلان و پیشران معاونت علمی و فناوری و اقتصاد دانش‌بنیان ریاست‌جمهوری در رابطه با کاربردهای این موتور توضیح می‌دهد: «این موتور کاربردهای مختلفی دارد؛ ازجمله خودروهای تاکتیکی سبک نظامی و خودروهای شاسی‌بلند. همچنین در خودروهای باری و حتی در خودروهای سواری بزرگ هم می‌تواند مورد استفاده قرار گیرد.»
متخصصان کشور در طراحی موتور از فناوری‌های متعددی در ساخت و انتخاب مواد و تلورانس‌گذاری استفاده کرده‌اند. فرج‌الهی درخصوص روند تولید این محصول می‌افزاید: «تحلیل‌های متعدد استاتیکی، دینامیکی، حرارتی، ارتعاشاتی و عملکردی روی آن انجام شده و همچنین بخش نرم‌‌افزار و سخت‌افزار در حلقه کاملا اجرا شده است. اکنون دانش فنی خیلی خوبی در زمینه طراحی و ساخت موتورهای حجم بالای بنزینی در کشور ایجاد شده که ایجاب می‌کند کشور همت خوبی را برای تجاری‌سازی و تولید انبوه این محصول انجام دهد.» البته که این محصول هنوز استانداردهای لازم را کسب نکرده و فقط مرحله حصول دانش فنی و نمونه‌سازی تکمیل شده است. حالا برای اینکه این موتور بتواند استانداردهای مورد نظر را هم بگیرد باید به خط تولید برود و روی خودرویی سوار شود تا در عمل مورد بررسی قرار گیرد. معاونت علمی، فناوری و اقتصاد دانش‌بنیان ریاست‌جمهوری نیز قرار است در ادامه این مسیر سهم به‌سزایی در حمایت و همکاری با این شرکت فناور داشته باشد.
صرفه اقتصادی تولید؛ مهمترین چالش پیش‌رو
به‌دلیل کاربردهایی که این موتور می‌تواند در خودروهای نظامی سبک داشته باشد، وزارت دفاع از مشتریان بالقوه این محصول راهبردی است و البته به گفته فرج‌الهی شرکتهای خودروسازی دولتی هنوز محصولاتی با مشخصات فنی مطابق با این موتور تولید نکرده‌اند، وارد تولید آن نشده‌اند.وی همچنین درخصوص شرکتهای خودروسازی خصوصی می‌گوید: «ما با بخش خصوصی هم صحبت کرده‌ایم اما آنها نیز می‌گویند اول باید نهادهای حاکمیتی مشارکت خود را جدی کنند تا حجم این بازار به اندازه کافی بزرگ باشد و اقتصادی شود.»
داشتن صرفه اقتصادی تولید انبوه این موتور ازجمله چالش‌های پیش‌روی این محصول است؛ زیرا تیراژ مورد نیاز کشور پایین است و این یعنی قیمت تمام‌شده محصول به‌صرفه نخواهد بود. به‌نظر می‌رسد که همچنان صرفه اقتصادی واردات بیشتر است. وی در رابطه با علت این موضوع می‌گوید: «ما نمی‌دانیم که میزان دقیق مورد نیاز کشور چقدر است؛ زیرا بخش خصوصی و هم بخش حاکمیتی پراکنده خرید می‌کنند.» فرج‌الهی همچنین پیشنهادی برای حل این موضوع ارائه می‌کند و می‌افزاید: «اگر بتوانیم وزارت دفاع و حتی ستاد کل نیروهای مسلح را پای کار بیاوریم که نیازمندی‌های‌شان را تجمیع کنند و از طرفی هم بخش خصوصی نیازمندی‌های خود را تجمیع کند، آن‌موقع دیگر تیراژ به اندازه کافی است که بتوانیم این موتور شش سیلندر را اقتصادی تولید کنیم.»
اکنون معاونت علمی و فناوری و اقتصاد دانش‌بنیان ریاست‌جمهوری در تلاش است تا نهادهای مختلف کشور را در قبال تولید انبوه و ورود این قوای محرکه به بازار هماهنگ کند؛ به‌خصوص رایزنی‌هایی که با وزرات دفاع و حتی بخش خصوصی برای سرمایه‌گذاری روی این محصول انجام شده است. ازجمله حمایتهای دیگر معاونت علمی و فناوری و اقتصاد دانش‌بنیان ریاست‌جمهوری از شرکتهای دانش‌بنیان و محصولات این‌چنینی می‌توان به تخصیص معافیت‌های مالیاتی و دیگر امتیازهای دانش‌بنیانی مانند معافیت‌های گمرکی و بیمه‌ای و قابلیت استقرار در پارک‌های علم و فناوری و همچنین رایزنی با واردکننده‌ها برای تامین قطعات این شرکت‌ها نام برد. دکتر فرج‌الهی درخصوص حمایت معاونت از شرکت دانش‌بنیان تولیدکننده این موتور شش‌سیلندر به جام‌جم می‌گوید: «تا این مرحله جهاد خودکفایی غدیر از تولید این محصول حمایت کرده است و از اینجا به بعد قرار شده که معاونت با تمام ابزارهایش وارد شود و این کار را به ثمر برساند.»
اما چرا تا قبل از این به چنین مسأله مهمی پرداخته نشده بود و برنامه مشخصی برای تولید اقتصادی این موتور در دستورکار نبود. به عقیده دکتر میثم فرج‌الهی، به این موضوع از همان ابتدا فکر شده بود. وی تصریح می‌کند: «ابعاد اقتصادی این موضوع هم بررسی شده است، فقط مسائلی به‌وجود می‌آیند که گاهی قابل پیش‌بینی نیستند. واقعیت موضوع این است که وقتی می‌خواهیم به سمت تولید برویم، چون حجم سرمایه‌گذاری مورد نیاز زیاد است برخی نهادها در تصمیم‌گیری دچار مشکل می‌شوند. مشکل کنونی درخصوص این طرح آن است که نهادهای حاکمیتی به مشکلاتی برخورده‌اند و نتوانستند مشارکت لازم را داشته باشند. برای حل چنین مشکلاتی نیاز به ورود و حمایت معاونت علمی است.» میثم فرج‌الهی می‌افزاید: «اگر معاونت علمی بتواند کمک کند و آن نهادها هم بتوانند در خودشان رایزنی و بودجه‌های‌شان را تامین کنند این محصول به‌راحتی می‌تواند تولیدی شود.»
اهمیت نقش دانشگاه در برنامه‌‌های فناورانه
از وجه‌های مهم تولید موتور شش‌سیلندر بنزینی که هفته گذشته از آن رونمایی شد نقش دانشگاه‌ها و اعضای هیات علمی در این پروژه است. دکتر میثم فرج‌الهی در این رابطه اذعان می‌کند: «این شرکت از شش عضو هیات علمی تشکیل شده است که از اعضای دانشگاه‌های برتر کشور مثل دانشگاه صنعتی شریف، دانشگاه علم و صنعت و دانشگاه آزاد و سازمان پژوهش‌های علمی و صنعتی هستند. دیگر نیروهای این شرکت نیز همگی از فارغ‌التحصیلان تحصیلات تکمیلی دانشگاه‌های برتر کشورند و خیلی از کارهای تحقیقاتی اینها با همکاری همین دانشگاه‌ها انجام شده است.» نوشتن پایان‌نامه براساس پژوهش‌های انجام‌شده در این شرکت یا حتی آزمون محصول تولیدی در داخل آزمایشگاه‌های دانشگاه‌ها ازجمله اثرگذاری‌های دانشگاه در پیشبرد تولید این محصول است. دکتر فرج‌الهی تصریح می‌کند: «کمتر شرکتی را می‌توان نام برد که اعضای آن همزمان این‌قدر وجه علمی و صنعتی فعال داشته باشند.» رئیس مرکز طرح‌های کلان و پیشران معاونت علمی و فناوری و اقتصاد دانش‌بنیان فناوری از نگاه این مرکز به تعامل صنعت با دانشگاه‌ها و مراکز علمی می‌گوید: «از کارهایی که در حال انجام آن هستیم این است که در طرح‌های کلانی که تعریف می‌کنیم علاوه بر اینکه یک بخش بزرگ صنعت را می‌آوریم و در کنارش شرکتهای دانش‌بنیان را مستقر می‌کنیم، عموم قراردادهای ما به این صورت است که بر مجری تکلیف می‌شود تا بخشی از کارهای علمی را در قرارداد با دانشگاه منعقد کند یا از شرکتهای مستقر در پارک‌های علم و فناوری یا مراکز رشد استفاده کند.» دکتر فرج‌الهی همچنین معتقد است که فضای رسانه‌ای کشور باید در دستیابی به چنین فناوری‌هایی از حاکمیت کشور مطالبه‌گری کند. اومعتقد است که حتما قبل‌تر هم می‌توانستیم این موتورهای بنزینی حجم بالا را بومی‌سازی کنیم و باید دلایل انجام‌نشدن این کار و وابستگی صددرصدی به شرکتهای خارجی پرسیده شود. او می‌گوید: «این مطالبه باید در جامعه رسانه‌ای و نخبگانی کشور اتفاق بیفتد که حکمران ما خودش را در مسیر فشار نخبگانی ببیند و به سمت فراهم‌کردن زیرساخت‌های اقتصادی‌کردن این محصولات فناورانه پیش برود.»
حادثه تلخ برای جوان معلول ساروی که نخبه دانشگاه بود